WOI is eigenlijk het resultaat van een ingewikkeld proces waarbij mensen op kritieke momenten gefaald hebben..
Hedendaags onderzoek toont aan dat Duitsland vóór het conflict al bepaalde doelstellingen voor ogen heeft, maar niet alle Duitse kringen (ook militaire) zijn uit op een confrontatie. De vrees dat een oorlog de economie grondig zou verstoren, is groot.
Groot-Brittannië heeft moeite met de spectaculaire economische vooruitgang van Duitsland. Duitsland hanteert immers een protectionistische politiek, maar eist elders vrijhandel voor zich op.
Frankrijk kan zijn zware nederlaag tegen Pruisen (1870) en het verlies van Elzas-Lotharingen moeilijk verwerken, maar is politiek en militair niet in staat om krachtig genoeg op te treden. De Franse republiek zoekt en vindt onverwachte steun bij het autocratische en reactionaire Rusland.
Het kleine Servië dat in 1879 definitief een einde heeft gemaakt aan eeuwen van Turkse bezetting droomt ervan om alle Servisch-sprekende volkeren in de Balkan onder zijn gezag te brengen hetgeen onvermijdelijk tot een botsing met Oostenrijk-Hongarije zal leiden.
Rusland, op dat moment het grootste land van de wereld heeft in 1905 een zware en beschamende nederlaag geleden tegen het kleine Japan en heeft bovendien af te rekenen met grote revolutionaire opstanden. Een oorlog met steun van bondgenoten lijkt de machthebbers een mogelijkheid om af te rekenen met die interne moeilijkheden.
Groot-Brittannië heerst over 20% van de wereld en duldt geen aantasting van zijn imperium en zijn belangen. De opwinding over de Duitse vlootuitbreiding die opstart einde 19de eeuw is bij de Britten aanvankelijk zeer groot. Vanaf 1912 binden de Duitsers op het terrein van vlootuitbouw in en verdwijnt deze Britse bekommernis gedeeltelijk.
Oostenrijk-Hongarije wenst geen autonomie te verlenen aan de vele volken waar het over heerst. Dit zorgt voor groeiende onmin met buur Servië dat op zijn beurt probeert de Russen voor zijn ambities te winnen.
Regelmatige weerkerende ruzies over kolonies, gebiedsdelen, grenzen, invloedzones, afzetmarkten scheepvaartroutes en de aanleg van spoorwegen, hebben gezorgd voor een toename van de bewapeningswedloop.
Imperialisme en nationalisme zijn schering en inslag bij alle grote naties en hebben aanleiding gegeven tot de vorming van machtsblokken.
Auteur: Dirk de Pillecyn