Tijdens de slag om de vesting Antwerpen komt voor het eerst een Britse divisie in actie op Belgisch grondgebied. De Royal Naval Division, een afdeling van Britse mariniers, wordt ingezet bij de slag aan de Nete, in Lier. Deze eenheid van de marine is samengesteld uit een overschot aan personeel waarvoor bij de mobilisatie geen plaats meer was op Britse schepen. Zij worden ondergebracht bij de reserve. Begin augustus 1914 worden zij opgeroepen en ondergebracht in Naval Brigades, die als infanterie zouden opereren. Hun opdracht: vijandelijke havens veroveren en marinebases buiten Groot-Brittannië verdedigen.
Twee brigades worden samengevoegd met een reeds bestaande reservebrigade van de Royal Marines en vormen zo de Royal Naval Division onder het bevel van generaal-majoor Paris, afkomstig van het korps Royal Marines. Die divisie blijft onder het commando van de Royal Navy ressorteren en krijgt de bijnaam ‘Churchill’s little army’. Churchill is op die moment minister voor de Navy. Deze ‘zeesoldaten’ dragen marine-uniformen en houden streng vast aan hun oude marine-tradities. Ze voelen zich verheven boven de gewone soldaten. Hun korpsgeest is voorbeeldig.
Na de slag aan de Marne (medio september 1914) keert het Duitse leger zich tegen de vesting Antwerpen. De Britse regering ziet dit als een grote bedreiging en zendt Churchill (op zijn uitdrukkelijk verzoek) naar de bedreigde stad. Op 3 oktober 1914 komt hij naar België om zijn steun te betuigen en de Belgen een hart onder de riem te steken. Hij beveelt ook de Royal Naval Division om onmiddellijk het Kanaal over te steken om in Antwerpen de verdedigen te gaan versterken.
In feite ontbreekt het deze enthousiaste reservisten aan een gedegen infanterietraining, behoorlijke bewapening en uitrusting. Zij doen wat hen gevraagd wordt maar het verhaal loopt uit op een ramp. Na de val van Antwerpen worden 400 soldaten van de Brigade Marines door de Duitsers gevangengenomen en 1500 soldaten van de 1ste Naval Brigade in Nederland (dat neutraal wenst te blijven) geïnterneerd voor de rest van de oorlog.
De Royal Naval Division zou later nog ingezet worden in Gallipoli (Turkije) en aan het Westelijke Front (aan de Somme, in Arras, …) waar ze telkens zeer zware verliezen lijdt.
Auteur: Dirk De Pillecyn